Soms kom je als begeleider binnen op een school en voel je het meteen: deze groep, deze leerkracht, staat op een kantelpunt. De rek is eruit. De sfeer is gespannen. En toch heeft de leerkracht alles in huis om er iets moois van te maken.
Dit is het verhaal van een middenbouwgroep op een multiculturele basisschool, waar de dynamiek al jaren niet goed was. Veel spanningen in de groep, onderlinge strijd, pestgedrag en een leerkracht die zich steeds meer begon af te vragen of het onderwijs nog wel bij hem paste.
Elke dag gedoe
Bij aanvang van het traject voelde het voor de leerkracht alsof hij een strijd aan het voeren was die hij al lang verloren had. Elke dag gedoe. Ruzies op het plein. Ouders aan de deur. Kinderen die elkaar verbaal (en soms fysiek) onderuit haalden. Binnen de muren van het lokaal lukte het nog enigszins, mits er sturing was. Maar erbuiten? Onveiligheid, meidenvenijn, meelopers. De rek was eruit. De passie voor het vak doofde langzaam uit.
Stap 1: Stip op de horizon
Samen keken we naar wat er wél mogelijk was. Door kindgesprekken te voeren, een missie te formuleren met de klas, bouwstenen te maken en visualiseren, ontstond er ruimte. We besteedden veel aandacht aan de formingsfase, waarin kinderen elkaar écht leerden kennen. Niet zomaar spelletjes, maar werkvormen met betekenis, gevolgd door gesprekken: “Wat heb jij geleerd over je klasgenoot wat je nog niet wist?”
Door regie te voeren op de missie en de bouwstenen begonnen er langzaam dingen te schuiven. Pestgedrag werd bespreekbaar, ook met ouders erbij. Niet vanuit verwijt, maar vanuit nieuwsgierigheid: Als we voorbij het gedrag kijken, wat is dan de hulpvraag achter dit gedrag? Het werd een school-ouder-kind-samenwerking waarbij relatie en verbinding met duidelijke kaders centraal stond.
Stap 2: Vergroten van eigenaarschap
In de klas werd zichtbaar dat de leerkracht weer in contact stond met zijn groep. Complimenten, observaties, nieuwe combinaties maken, alles met een doel. Maar ook buiten de klas ontstond verandering. Door te werken met het STORM-kaartje en reflectiegesprekken te voeren na pauzemomenten, kregen kinderen taal én inzicht in hun gedrag. Ze leerden niet alleen wat niet werkte, maar vooral wat wel werkte en waarom.
We zetten doelen samen met de klas: bijvoorbeeld 80% van de kinderen heeft een fijne pauze ervaren. Na de pauze werd gereflecteerd: “Wat maakte het leuk? Wat niet? Hoe kunnen we het verbeteren?” Open vragen brachten diepgang en bewustwording.
Stap 3: Bewust werken vanuit kwaliteiten
Bron afbeelding: visual van Angelique de Roos, De Roos Visuals
Een kantelpunt ontstond toen we twee kinderen, met ogenschijnlijk tegengestelde kwaliteiten naast elkaar zetten. De ene leerling beschikte over positief leiderschap. We plaatste haar naast de leerling die veel opmerkte in de klas, maar dat nog niet op een positieve manier inzette.
Door aan de slag te gaan met het thema Samenwerken, waar we aandacht besteden aan leiderschap en volgerschap en bewust stil te staan wat het verschil is tussen positief leiderschap en dominantie, kwam er meer bewustzijn. En door ze naast elkaar te zetten en regelmatig hun kwaliteiten te benoemen, ontstond er iets nieuws: wederzijds respect, positief gedrag en zelfs een vorm van vriendschap.
Het meisje dat eerst als ‘bazin’ werd gezien, begon respectvoller te communiceren. De groep als geheel leerde dat samenwerken niet alleen nodig is, maar ook prettig kan zijn. De leerkracht kon voorzichtig een stapje terug doen.
Samen fijn online
Dachten we dat we de vlag al bijna konden uithangen, kwam er toch nog een hobbel voorbij: online gedrag.
Cyberpesten bleek ineens een issue. Maar ook hier werd de lijn doorgetrokken: samen in gesprek, T-kaarten maken over ‘een fijne online vriend’, ouders betrekken, reflecteren.
De werkvormen rond 'positief online communiceren' werden enthousiast ontvangen. De leerkracht vond er houvast in en de groep herkende zich in de voorbeelden (na evaluatie en finetunen zal deze als thema 12 in de online leeromgeving van Klasse(n)Pad geplaatst worden).
De kracht van doorzetten
In het vijfde en laatste begeleidingsmoment bleek hoeveel er veranderd was.
Tijdens het intakegesprek in december scoorde de leerkracht een 2. Hij kon er echt niet veel meer van maken.
Nu slaapt hij weer, heeft plezier in zijn werk, doet leuke dingen met de groep en durft soms ook risico’s te nemen. Er is weer energie, plezier in het werk en ruimte om de opleiding af te ronden.
En de groep?
De groep is veel rustiger geworden. De sfeer is positief. Kinderen lossen zelf conflicten op, tonen eigenaarschap, en maken samen plannen voor nog fijnere pauzes.
Het traject wordt afgesloten met een dikke 8 op een schaal van 0 – 10.
Magie !
Ondanks dat ik weet dat de RESPECT-aanpak van Klasse(n)Kracht werkt, blijft het magisch.
Als je samen met de kinderen gaat onderzoeken wat er aan de hand is, wat ze eigenlijk willen en dan kijkt wat er nodig is om daar te komen, krijg je wat je wilt: Rust in je groep, een fijne sfeer, verantwoordelijk gedrag en plezier.
Ja het kost moeite, maar dan heb je wel wat:
Een groep die een groep wordt, een leerkracht die zijn kracht hervindt, kortom een verhaal, een begeleiding waar ik enorm trots op ben.
Als Licentie Specialist Klasse(n)Kracht begeleid en coach ik leerkrachten in het proces van de groepsvorming. Om van dynamische groepen een positieve groep te maken en ook daar te zorgen voor een krachtig en sociaal veilig leer- en leefklimaat.
Dat doe ik met behulp van de RESPECT-aanpak van Klasse(n)Kracht.
De RESPECT-aanpak is een gedegen methodiek om leerkrachten te versterken in de begeleiding van de groepsvorming. Deze aanpak zorgt elke keer weer voor het verkrijgen van een sociaal veilig groepsklimaat waardoor ook de leerkracht weer zelfverzekerd, energiek en met plezier voor de klas staat.
Denk je dat jij hier ook wel wat hulp bij kunt gebruiken?
Ik ga graag samen met jou aan de slag om samen te zorgen voor een veilig sociaal klimaat en een positieve groepsdynamiek. Zodat niet alleen de leerlingen zich veilig, geaccepteerd en fijn voelen, maar ook jij weer zelfverzekerd en met plezier voor de klas staat.
Reactie plaatsen
Reacties