De invloed van jouw opvoedstijl op regels en routines in de klas

Waar je naartoe wilt met regels, routines en rituelen.

Het als leerkracht actief regie voeren op regels, routines en rituelen, mét inzicht in jouw voorkeursstijl van opvoeden, heeft de volgende resultaten voor de klas:

• Duidelijke regels = veiligheid,
• Samen werken aan een positieve norm,
• Een duidelijk gevoel van; 'zo doen wij dat hier in onze klas',
• Begrenzen vanuit duidelijkheid, begeleiding, transparantie en verbinding,
• Voorkomen dat er een negatieve norm ontstaat vanuit een heftige stormingsfase.

De resultaten voor de leerkracht zijn:

• Inzicht in de voorkeursstijl van opvoeden en leidinggeven maakt dat je vanuit bewustzijn beter kunt reageren op situaties,
• Je leert duidelijke keuzes maken op het gebied van welk gedrag vanuit jou als leerkracht nú nodig is,
• Jouw handelen als leerkracht gaat effectiever zijn,
• Vanuit verbinding, met behoud van de goede band met de leerling, draag je bij aan rust, duidelijkheid en veiligheid binnen de groep.

Hoe kun je negatieve normen voorkomen?

Regels en routines zijn doorgaans onderdeel van de Gouden Weken, maar gedurende de rest van het jaar kun je hier ook zeker mee te maken krijgen. Als er op een ander moment van het schooljaar een negatieve norm blijkt te zijn ontstaan, dan is alle hiergenoemde informatie nog steeds van toepassing.

Negatieve normen voorkomen en het rustiger laten verlopen van de stormingsfase doe je o.a. door als leerkracht actief regie te voeren op regels, afspraken en routines.

Dit doe je als volgt.

Bedenk je eens het volgende:

• Wat is jouw overtuiging t.a.v. regels en het regie voeren daarop?

Vind je bijvoorbeeld dat kinderen het zelf maar moeten bepalen en uitvechten? Of zie je dit als een belangrijke rol voor de leerkracht? Of juist voor de ouders?

• Welke opvoedstijl heeft jouw voorkeur?

Ben je het liefst een allemansvriend of juist heel streng?

• Bij welk gedrag of welke situatie zie je bij jezelf een andere opvoedstijl naar voren treden?

Hoe reageer je bijvoorbeeld op pestgedrag of als er subgroepjes ruzie krijgen? Wat doe je als leerlingen je negeren?

Samen met de leerlingen doen

Tijdens de normingsfase bepalen jullie aan welke regels en afspraken jullie je in de klas gaan houden om te zorgen voor een fijne werksfeer. Het is belangrijk om dit samen met de leerlingen te doen, omdat ergens over meedenken het gevoel van eigenaarschap en verantwoordelijkheid vergroot. Iets waar je zelf invloed en inspraak op hebt gehad, blijft beter hangen en je bent sneller geneigd eraan mee te doen en er verantwoordelijkheid voor te nemen.

Voorbeelden uit de praktijk

Een klas die ik coachte middels de RESPECT-aanpak van Klasse(n)Kracht had samen een missie opgesteld, een doel waar ze als groep naartoe wilden werken. Ze hadden ook samen de regels en afspraken geformuleerd om dit doel te bereiken. Klinkt goed, toch? Wat kan ik daar als coach nog aan toevoegen?

Ze hadden hulp nodig, omdat het na het neerzetten van de kaders en het boeken van flink wat vooruitgang opeens toch weer misging. Nadat ze hadden geleerd om beter samen te werken en de sfeer, werkhouding en dynamiek in de groep verbeterden, had de leerkracht de touwtjes laten vieren. Ze werd toegeeflijk, wilde niet meer streng zijn want dat vond ze zo negatief. Ze wilde juist zo graag leuk, lief en aardig gevonden worden. Helaas, daar ging het dus helemaal mis.

Na het bespreken van de opvoedstijlen realiseerde de leerkracht zich dat duidelijke kaders, grenzen, regels en afspraken bijdragen aan de veiligheid. Dat zij als leerkracht regie moest voeren op gewenst gedrag. En als ze dat op een open, begeleidende, duidelijke en betrokken manier deed, was ze juist een leuke juf.

De leerkracht in deze groep had twee prachtige kwaliteiten: tolerantie en geduld. Hij kreeg de kriebels van strenge, strakke regels en zat dus zeker niet in het autoritaire kwadrant. Zijn uitdaging was om een balans tussen tolerantie, geduld en duidelijke kaders te vinden.

Dat kan op een verbindende manier, zonder de goede band en relatie met je leerlingen te verliezen.

Dit was nodig omdat hij geen duidelijkheid gaf met regels en routines. En dus gingen de kinderen zelf bepalen welke regels en routines er in de klas golden. Zij bepaalden de norm van de groep. En helaas werd dat geen positieve norm. Het moest vooral gezellig zijn en hard werken was uit den boze.

Door een teveel aan tolerantie en geduld, die niet in verhouding stond met autoriteit, ging het mis. Door te werken aan goed klassenmanagement, overzicht, organisatie en duidelijke kaders kwam het weer goed. Nu wordt de effectieve leertijd van de leerlingen weer optimaal benut.

Ook het verleden kan een rol spelen in jouw opvoedstijl.

Zo zag ik bij deze leerkracht vaak een autoritaire stijl op de voorgrond treden. Ik besprak met haar het kwadrant waarbij ik haar vroeg waar ze zichzelf in herkent. Dat was inderdaad (naast het autoritatieve) ook het autoritaire.

We bespraken wat maakte dat ze in dat kwadrant terecht kwam en na een uitgebreid gesprek bleek dat haar verleden hier een grote rol in speelt. Ze was vroeger gepest. Als kinderen niet luisterden of gingen lachen, triggerde dit haar ervaringen en rotgevoel uit haar pestverleden. Ze wilde er dan extra voor zorgen dat ze de controle niet verloor en kwam zo terecht in de autoritaire stijl.

Door hier bewust van te worden en te onderzoeken wat de intentie van de leerlingen was bij het lachen of niet luisteren, kon ze dit los gaan zien van haar pestverleden. Vanuit dit bewustzijn kon ze vervolgens ook beter in het moment kiezen voor de autoritatieve stijl van leidinggeven.

Aan de slag met jouw opvoedstijl

Wil je ook meer inzicht in jouw opvoedstijl en de invloed die dit heeft op je klas?

Neem dan contact met me op, ik kom graag met je in gesprek.

Als gediplomeerd coach in het onderwijs begeleid en coach ik onderwijsprofessionals in hun ontwikkeling bij vraagstukken rondom o.a.: klassenmanagement, pedagogisch handelen, didactische vaardigheden, timemanagement, samenwerken, etc.

Als Licentie Specialist Klasse(n)Kracht begeleid en coach ik leerkrachten in het proces van groepsvorming. Om van dynamische groepen een positieve groep te maken en ook daar te zorgen voor een krachtig en sociaal veilig leer- en leefklimaat.

Denk je dat ik wel wat voor jou kan betekenen en heb je interesse in een gratis kennismakingsgesprek?

Neem dan gerust contact met me op voor het maken van een afspraak! Eerst even bellen voor meer informatie mag natuurlijk ook.